CO2 backup – system zabezpieczenia zamrażarek niskotemperaturowych.
Do czego to służy ?
System CO2 backup służy do utrzymania niskiej temperatury w komorze zamrażarki w przypadku nieoczekiwanego jej podniesienia i w związku z tym w przypadku zagrożenia dla zamrożonych, często drogocennych prób przechowywanych w zamrażarce.
Nieoczekiwany wzrost temperatury najczęściej pojawia się w momencie długotrwałej przerwy w dopływie energii elektrycznej i co za tym idzie unieruchomienia układów chłodniczych zamrażarki. Inną przyczyną wzrostu temperatury w zamrażarce jest jej awaria.
W obu przypadkach niezastąpiony jest system awaryjnego potrzymania temperatury.
Z czego składa się system CO2 backup ?
System podtrzymania składa się w kilku elementów współpracujących ze sobą. Są to: kontroler temperatury, niezależna sonda temperaturowa, układ podtrzymania zasilania wraz z akumulatorem, zawór dozujący, butla z ciekłym CO2.
Jak to działa ?
Układ awaryjnego podtrzymania temperatury powinien być układem niezależnym od układów zamrażarki. Spotykane są układy zintegrowane z kontrolerem zamrażarki jednak zawodzą one w przypadku problemów z samą zamrażarką. Niezależny układ awaryjnego potrzymania temperatury działa w następujący sposób.
Kontroler temperatury w sposób ciągły monitoruje temperaturę w komorze zamrażarki za pomocą niezależnej sondy temperaturowej. W przypadku wykrycia wzrostu temperatury ponad ustawiony w kontrolerze próg zadziałania otwarty zostaje zawór dozujący ciekły dwutlenek węgla z podłączonej butli CO2. Butla podłączona do systemu CO2 backup musi być butlą syfonową czyli taką która wyposażona jest w rurkę do dna butli. Dzięki rurce z butli wydostaje się CO2 w fazie ciekłej. Po otwarciu zaworu dozującego przez kontroler temperatury poprzez rurkę wprowadzoną do komory zamrażarki dostaje się ciekły CO2. Dzięki temu, że rozpręża się on z fazy ciekłej do gazowej oraz poprzez fakt że sam gaz ma temperaturę ok. – 60°C komora zamrażarki jest schładzana i utrzymywana w niskiej temperaturze.
Dzięki wstrzykiwaniu ciekłego CO2 do komory zamrażarki jej temperatura może być utrzymywana na poziomie -60°C dzięki czemu cały materiał zgromadzony w zamrażarce będzie bezpieczny.
Układ awaryjnego podtrzymania musi być wyposażony w baterię lub akumulator umożliwiający pracę układu w przypadku braku zasilania.
Jak długo utrzymywana jest temperatura podczas awarii ?
Czas utrzymywania temperatury w komorze może być nieskończony pod warunkiem ciągłego dostarczania ciekłego CO2. W dostępnych na rynku rozwiązaniach z pojedynczą butlą CO2 czas utrzymania temperatury waha się od 10 do ponad 24 godzin. Tak duża różnica jest związana z warunkami w jakich pracuje zamrażarka. Czas różnicuje również wielkość komory jej stan wypełnienia zamrożonymi próbkami oraz jakość izolacji zamrażarki.
Jak zwiększyć czas podtrzymania ?
Pierwszym i podstawowym sposobem znacznego wydłużenia ochrony materiału w przypadku awarii jest wypełnienie zamrażarki. Im więcej zamrożonego materiału znajduje się w zamrażarce tym dłuższy czas utrzymania niskiej temperatury. Jeśli w zamrażarce przechowywanych jest niewiele prób bardzo dobrym rozwiązaniem jest wypełnienie pustych przestrzeni w komorze zamrażarki wkładami chłodzącymi. Wkłady te po zamrożeniu stanowią bardzo dobry bufor temperaturowy.
Innym sposobem wydłużenia czasu podtrzymania jest zastosowanie kilku butli z ciekłym CO2. Oczywiście im więcej butli tym proporcjonalnie dłuższy czas podtrzymania.
Układy dodatkowe i pomocnicze dla systemu CO2 backup.
W związku z faktem, że w przypadku zadziałania układu CO2 backup użytkownik urządzenia może nie wiedzieć o takim fakcie bardzo dobrym rozwiązaniem jest wyposażenie kontrolera temperatury w układ monitorowania zużycia CO2. Układ monitorowania w sposób ciągły pokazuje szacunkową ilość pozostałego w butli CO2 gazu. Każde zadziałanie systemu podtrzymania powoduje zmniejszenie się ilości pokazywanej na wyświetlaczu urządzenia. System monitorowania powinien również posiadać funkcję sygnalizacji zbyt małego poziomu gazu w butli.
System CO2 backup powinien być również wyposażony w inteligentny układ dozujący CO2 do komory. Nowoczesne zamrażarki posiadają bardzo szczelne komory mrożeniowe i wyposażone są wielokrotne uszczelki. Posiadają one również tzw. porty wyrównywania ciśnienia. Problemem może być jednak fakt, że porty te z jednej strony mogą zamarzać w przypadku braku właściwej konserwacji lub mogą być niewystarczające do odprowadzenia bardzo dużej ilości wstrzykiwanego gazu. W takim przypadku mamy podczas dużego nastrzyku gazu CO2 uszczelki zamrażarki mogą ulec uszkodzeniu.
Inteligentny układ dozowania pozwala na ustawienie czasu nastrzyku gazu i przerwy pomiędzy nastrzykami. Dzięki pulsacyjnemu działaniu układu chronione są układy zamrażarki poprzez umożliwienie łagodnego ujścia dozowanego CO2. Dzięki takiemu działaniu uzyskuje się również wydłużenie potrzymania dzięki oszczędności w dozowaniu ciekłego CO2.
O czym należy pamiętać.
Układ awaryjnego podtrzymania temperatury musi być bezwzględnie wyposażony w układ zabezpieczający przez dozowaniem w przypadku, kiedy drzwi zamrażarki są otwarte.
Kontroler systemu powinien być wyposażony w sygnalizację wyczerpanego lub uszkodzonego akumulatora.
Pomieszczenie, w którym pracuje układ podtrzymania awaryjnego musi bezwzględnie być dobrze wietrzone ze względu na fakt, że CO2 wypiera z otoczenia tlen i w skrajnych przypadkach może prowadzić do uduszenia.